Historia Instytutu Józefa Piłsudskiego w Warszawie

Instytut Józefa Piłsudskiego w Warszawie jest jedną z najstarszych polskich placówek naukowych zachowujących ciągłość organizacyjną oraz łączących Polaków w kraju i zagranicą. Wywodzi się z Instytutu Badania Najnowszej Historii Polski powstałego w Warszawie w latach 1923-1924. Celem tej placówki było prowadzenie badań naukowych oraz upowszechnianie wiedzy na temat walki o niepodległość Polski, zwłaszcza w okresie 1863–1920. Po śmierci marszałka Józefa Piłsudskiego Instytut został przemianowany na Instytut Józefa Piłsudskiego Poświęcony Badaniu Najnowszej Historii Polski.

Projekt powołania Towarzystwa Przyjaciół Instytutów Zagranicą powstał wśród Instytutów Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku i w Londynie. Przedstawiciele obu Instytutów spotkali się w Londynie w obecności pani Jadwigi Piłsudskiej-Jaraczewskiej. Podjęto wówczas uchwałę o utworzeniu stowarzyszenia, którego zadaniem będzie kultywowanie idei Marszałka i koordynowanie działania obu Instytutów na terenie Polski. Upoważniono do podejmowania takich działań wiceprezesa Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce – Danutę Julię Cisek i Sekretarza Generalnego Instytutu Józefa Piłsudskiego w Londynie – Krzysztofa Münnicha. W styczniu 1999 roku Członkowie Założyciele, przy pomocy mecenasa Jerzego Biejata, powołali Towarzystwo Instytutów Józefa Piłsudskiego Zagranicą. Wśród Członków Założycieli były takie postacie jak pani Jadwiga Piłsudska-Jaraczewska, prof. Aleksander Gieysztor, prof. Zbigniew Wójcik, prof. Andrzej Rottermund i inni. Pierwszym Prezesem Towarzystwa został wybrany profesor Zbigniew Wójcik, którego 17 czerwca 2002 roku zastąpił Andrzej Jan Przewoźnik, sekretarz generalny Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. W 2004 roku Towarzystwo zostało przekształcone w Instytut Józefa Piłsudskiego w Warszawie z zamiarem kontynuowania tradycji przedwojennego Instytutu Józefa Piłsudskiego Poświęconego Badaniu Najnowszej Historii Polski. Instytut został zarejestrowany w KRS.

Po śmierci w Katastrofie Smoleńskiej prezesa A. J. Przewoźnika, Walne Zebranie Członków Instytutu 14 grudnia 2010 roku wybrało dr hab. Arkadiusza Adamczyka na Prezesa Instytutu (trzeciego w kolejności). Po zakończeniu kadencji w dniu 12 grudnia 2014 roku Walne Zebranie wybrało nowy Zarząd – prezesem został prof. dr hab. Wiesław Jan Wysocki, wiceprezesami: Danuta J. Cisek, Jan J. Kasprzyk i Krzysztof Munnich; sekretarzem: dr hab. Janusz Mierzwa; skarbnikiem: Anna Krakowiak-Pacholska; członkami: Jolanta Przewoźnik i dr hab. Arkadiusz Adamczyk.

Instytut Józefa Piłsudskiego w Warszawie postanowił kontynuować wydawanie czasopisma naukowego „Niepodległość” w postaci rocznika. „Niepodległość” jest jednym z najstarszych polskich czasopism naukowych. Jego edycję rozpoczęto jeszcze w Drugiej Rzeczypospolitej, a następnie przeniesiono za granicę – do Nowego Jorku i Londynu. Na łamach właśnie tego czasopisma były publikowane bardzo ważne ustalenia naukowe na temat historii, wolne od cenzury i nacisków politycznych. Stało się więc czasopismem opiniotwórczym dla środowiska badaczy z zakresu nauk humanistycznych i społecznych. Uruchomiono także serię wydawniczą „Biblioteka »Niepodległości«”. W ramach tej serii opublikowano już 17 prac naukowych.